نگاه اسلام به جانوران وحمایت ازحیوانات

طبق تعلیمات اسلام انسان ها نمایندگان و خلیفه خداوند بر روی زمینند، و دقیقاً به همین دلیل وظیفه دارند تا مراقب تمامی دیگر مخلوقات خداوند باشند. اعم از نباتات و حیوانات.

حضرت سول اکرم نمونه‌های بسیاری ارائه دادند تا اهمیت و عمق این مسئله را نشان دهند. از جمله این نمونه‌ها حدیثی از ایشان است که قید می کند اگرگربه ای از گرسنگی در خانه کسی بمیرد، آن شخص به جهنم خواهد رفت، و اگر کسی تشنگی سگی را که در کنار چاه آبی منتظر است فرو بنشاند تمامی گناهانش بخشیده خواهند شد

 درتعلیمات اسلام نمونه‌های بسیاری از این دست یافت می شود، به عنوان مثال، هنگامی که مسلمانی چیزی می کارد و حیوان یا پرنده ای از آن تغذیه می کند، این در چشمان خداوند به حکم انفاق است

حضرت محمد صلی الله علیه و آله مسلمانان را از بستن حیوانات و استفاده کردن از آنان به عنوان هدف تیر اندازی منع کرد. البخاری نقل کرده است که رسول‌الله شخصاً با پیراهن خود صورت اسبش را پاک می کرد، و می فرمود که دادن حتی دانه ای گندم به اسب عملی خیر است.این مثال را می توان مجاز از کل موجودات گرفت همچنین مسلمانان از دور کردن حیوانی از مادرش یا سوزاندن لانه مورچگان منع شده‌اند حتی نقل شده است که یکی از بزرگترین دانشمندان اسلامی بعد از مرگش توسط خداوند تمامی گناهانش بخشیده شد نه به این علت که تالیفات زیادی داشت و اهل علم بود بلکه به این دلیل که گربه ای را در خیابانهای بغداد از شدت سرما نجات داده بود

ادامه نوشته

آدمي و محيط زيست

انسان از گذشته هاي دور تمام نيازهاي خود را از طبيعت تامين كرده است و از جهات گوناگون بر محيط طبيعي خود اثر گذاشته است، با افزايش جمعيت كره زمين آدمي محيط هاي طبيعي را از بين مي برد و محيط هاي مصنوعي مانند شهرها را جايگزين مي كند.

 

با افزايش جمعيت ميزان تقاضا براي مصرف منابع طبيعي زيادتر مي شود اين منابع به دو دسته تقسيم مي شود.

 

 

 

 

ادامه نوشته

100پیام جالب و مهم زیست محیطی برای همه

۱- زندگی پایدار یعنی هماهنگی و سازگاری با طبیعت .

۲-زندگی سالم و پایدار در گرو رفتار منطقی ما با قوانین طبیعت است .

۳- درخت یعنی اکسیژن ، یعنی آب ، یعنی رودخانه ، یعنی غذا ، یعنی زندگی .

۴-غفلت از محیط زیست ، اهداف توسعه را تضعیف می کند .

۵-احترام به طبیعت احترام به زندگیست و احترام به زندگی احترام به آفریدگار است .

۶-گونه زنده ای که امروز ناپدید می شود ، فردا دیگر سر بر نخواهد داشت .

۷-حفظ محیط زیست ، تزریق روح تازه و با نشاط به زندگیست .

۸-مرگ هر بوته سبز؛ مرگ ما انسان هاست .

۹-زمین برای بقای خود به دستها و اندیشه ها و اراده های راسخ ما نیاز دارد .

۱۰-همراه با طبیعت ، همگام با سلامتی .

ادامه نوشته

7نکته برای داشتن زمین پاک

روز جهانی زمین پاک هر ساله در 22 آوریل مصادف با 2 اردیبهشت در تمام دنیا برگزار می‌شود و به همه مردم یادآوری می‌کند که نباید سیاره خود "زمین" را فراموش کنند.

تاریخچه این مناسبت به سال 1969 و زمانی باز می‌گردد که جان مک مونل فرزند یک مبلغ دینی مستقل و علاقمند به عرصه دین، علم و صلح، ایده برگزاری یک روز جهانی به نام روز زمین پاک را در همایش یونسکو درباره محیط زیست مطرح و در همان سال پرچم زمین پاک را طراحی کرد.

یوتانت دبیر کل سازمان ملل (1962- 1971) از ایده مک کونل استقبال کرد و این روز به یک روز جهانی در تقویم‌های سراسر دنیا تبدیل شد.

در ایران نیز همزمان با دیگر کشورهای جهان هفته زمین پاک از روز دوم اردیبهشت به مدت یک هفته در سراسر کشور برپا می‌شود و نخستین روز این هفته (دوم اردیبهشت ماه) به نام روز زمین پاک نامگذاری شده‌است.

نشنال‌جئوگرافیک برای آن که هر کس سهمی در بهتر شدن هوای اطرافش داشته باشد نکاتی را پیشنهاد کرده است:

1- در استفاده از کاغذ صرفه جویی کنید و سعی کنید کارهایتان را بدون استفاده از کاغذ انجام دهید. به طور مثال تا حد امکان قبض‌هایتان را از طریق اینترنت پرداخت کنید.

صرفه جویی در کاغذ در واقع به معنای کمتر بریده شدن درختان اطراف شماست که هر ساله هزاران هزار از آنها برای تولید انواع کاغذهایی که در طول روز در اختیار شما قرار می‌گیرد تلف می‌شوند و در عین حال با این کار زباله کمتری تولید شده و دی اکسید کربن کمتری تولید می‌شود.

2-در ساخت و انبوه شدن جنگل‌ها شما هم کمک کنید. کاشت هر نهال می‌تواند سال‌های سال هم خاطره خوشی برای شما و هم کمکی به محیط زیستتان باشد.

3- به انجمن‌های حمایت از محیط زیست کمک کنید. آن‌ها با تلاش بی وقفه خود سعی در نجات زمین دارند.

4- در محل کارتان هم به سبز بودن زمین فکر کنید. از مدیر بخش خود بخواهید که برنامه‌ای ترتیب دهد که کاغذ کمتری مصرف شده و اصراف نشود. برای نوشتن از هر دو روی کاغذ استفاده کنید.

5- اگر به سفر رفتن فکر می‌کنید حتما سفر با قطار را در اولویت قرار دهید. تحقیقات نشان می‌دهد که دی اکسید کربنی که قطارها برای زمین تولید می‌کنند 4 تا 15 درصد کمتر از هواپیماهاست. پس قطار را فراموش نکنید.

6- در مصرف آب صرفه‌جویی کنید. اصراف در آب می‌تواند به ضرر زمین تمام شود. هنگام دوش گرفتن زمان مشخصی را در نظر بگیرید و دقایق طولانی بی‌دلیل زیر دوش نمانید و آب را بی علت باز نگذارید.

7-در محله خود جستجو کنید. می‌توانید از همین هفته به محله خود بروید و کمی کنکاش کرده و ببینید که سوپرمارکت‌ها و دیگر مغازه‌ها چطور زباله تولید می‌کنند و چقدر می‌توان به آنها نکات مفیدی را گوشزد کرد.

اگر رودخانه‌ای نزدیک محل سکونت شماست آن را زیر نظر بگیرید و راه‌هایی برای تمیز نگه‌داشتن آن به همسایه‌ها پیشنهاد کنید.

در نهایت بهترین راه کمک به زمین می‌تواند لذت بردن از آن باشد. از خانه بیرون بروید و انگیزه خود را برای نجات این محیط زیبا بیشتر کنید.

 

چگونه در شب با حیوانات تصادف نکنیم؟

هر سال تعداد زیادی حیوان وحشی در جاده ها تلف می شوند.

جالب است بدانید که حیوانات به خصوص گربه سانان و سگ سانان در تاریکی شب به نور خودرو شما جلب می شوند و به طرف آن حرکت می کنند.آنها خطر را تشخیص نمی دهند.و مات نور خودرو شما می شوند.برای جلوگیری از برخورد با حیوانات :- سرعت قابل اطمینان در شب را رعایت کنید.در این صورت فرصت عملکرد به موقع را خواهید داشت.-سعی کنید بیشتر از نور پایین استفاده کنید.نور بالا سبب خیره شدن و مکث حیوان وسط جاده خواهد شد.- در مناطقی مثل شمال کشور جاده ها معمولا فنس کناری ندارند،تراکم حیوانات هم بالاست.بنابراین باید بیشتر احتیاط کنید.عدم احتیاط و سرعت بالا هم جان حیوان را می گیرد و هم جان شما و سرشینان را.هر چه حیوان بزرگ تر باشد صدمه وارده به شما بیشتر خواهد بود.ضربه یک ملخ` درشت وقتی‌ با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت با آن برخورد کنید، مشابه ضربه گلوله کلت کمری در فاصله ۱۵۰ متری است! (گلوله کلت در فاصله بیش از ۵۰ متر قدرت کشندگی نداشته و برد آنا حدود ۲۵۰ متر است.)-هنگام مشاهده علایم عبور حیات وحش از جاده، به دقت خود بیفزایید. در برخورد با حیوانات خاص، شکارچی و گربه سانان بزرگ، تمام توان خود را بکار گیرید که به حیوان صدمه نخورد. کشتن حیوانات گوشتخوار بزرگ جثه، به منزله بر هم ریختن نظم طبیعی بخش بزرگی‌ از اکوسیستم است.و نتایج غیر قابل بازگشتی را به همراه دارد.حال اگر با حیوانی تصادف کردید و حیوان هنوز زنده است،حیوان را زنده گیری و با محیط زیست تماس گرفته یا به نزدیک ترین اداره محیط زیست برسانید.

چگونه از محیط زیست خود محافظت کنیم ؟

 

محیط زیست به تمامی محیطی اطلاق می شود که نسل انسان به طور مستقیم و غیر مستقیم به آن وابسته است و زندگی و فعالیت های او در ارتباط با آن قرار دارد .

محیط زیست انسانی شامل هوا ، آب ، خاک ، گیاه ، بیشه ، مرتع ، دریا ، دریاچه ، رودخانه ، چشمه ، آبزیان ، حیوانات ، کوه ، دشت ، جلگه ، کویر ، شهر و یا ده می باشد . آلودگی محیط زیست مهمترین مشکلی است که انسان را با دشواری هایی روبرو ساخته است . لذا بررسی این معضل می تواند راهگشای بسیاری از مسائل مطرح در بحث حفاظت محیط زیست باشد . آلودگی چیست ؟
آلودگی را می توان به عنوان یک تغییر نا مطلوب در خواص فیزیکی ، شیمیایی ، و زیست محیطی هوا ، آب ، یا زمین تعریف کرد که باعث به خطر انداختن سلامت جسمی و روانی ، بقا و فعالیت های انسان و یا سایر موجودات زنده می شود .

ادامه نوشته

آلودگی صوتی بدتر از آلودگی محیط زیست

امروزه بحث های زیادی پیرامون مسایل زیست محیطی همانند جمع آوری زباله، جلوگیری از آلودگی هوا و جمع آوری و تصفیه فاضلاب و بسیاری موارد دیگر صورت می گیرد و برای کاهش اثرات زیانبار آنها نیز تلاش های زیادی انجام می پذیرد. اما در این میان بسیاری از مسایل دیگر هم وجود دارند که به آنها توجهی نمی شود. آلودگی صوتی از مواردی است که گرچه بعضی مواقع در مورد آن صحبت می شود اما کار خاصی برای کاهش این نوع آلودگی انجام نگرفته است در صورتی که به عنوان یک تهدید جدی برای سلامتی محیط و انسان ها تلقی می گردد. نوفه یا سر و صدا واژه ای است که برای توضیح وضعیت صدا در زمان های به خصوص به کار می رود. صدا، انرژی اکوستیکی است که به وسیله اجسام متحرک یا نوسان کننده در فضا ایجاد می شود. تعریف نوفه براساس جنبه های فیزیکی صدا ممکن نیست، چرا که یک صدا می تواند در یک لحظه خواسته باشد، در صورتی که در شرایط دیگر یا برای همان افراد ناخواسته باشد و به عنوان نوفه تلقی شود و لذا به دلیل مطرح شدن عوامل ذهنی و فیزیولوژیکی و حالات درونی ارایه تعریف برای آن مشکل است. اما به طور کلی به صداهای ناخواسته یا آزاردهنده که به هر دلیلی بر فعالیت های روزانه ما اثر منفی بگذارد، نوفه گفته می شود. صداها زمانی ناخواسته گفته می شود که: - صحبت کردن و برقراری ارتباط میان افراد را تحت تاثیر قرار دهند. - در فرآیندهای فکر کردن و تمرکز فکری اختلا ل ایجاد کنند. از انجام مناسب فعالیت ها جلوگیری نمایند. خطر ایجاد آسیب در سلا متی سیستم شنوایی را بالا ببرند. عوامل زیادی در به وجود آمدن نوفه نقش دارندکه از بین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ادامه نوشته

ولادت امام رضا(ع)وروزمحیط بان گرامی باد.

سال روزولادت امام علی بن موسی الرضاهشتمین اخترتابناک آسمان امامت،مایه فخرایران وایرانیان وروزمحیط بان این سبزپوشان وسبزاندیشان وراهروان ثابت قدم واستواردرعرصه حفظ طبیعت که باهمتی مضاعف وخستگی ناپذیراین وظیفه خطیرراباجان ودل به دوش می کشندتاطبیعت همیشه باروحی لطیف وزیبابرهمگان لبخندبزند،گرامی باد.

حمایت ازمحیط زیست دراسلام

اسلام نشاندهنده طریقتی برای زندگی است که دیدگاه جامعی نسبت به هستی ، حیات انسان و روابط بین آنها دارد و تلفیقی بین ایمان ، عقیده قانونگذاری و اجرای قوانین ایجاد می کند . انسان به منزله جزئی از هستی است که هر یک از عناصرش مکمل سایر اجزاء مجموعه هستی است . اما انسان ارتباط ویژه ای با سایر عناصر طبیعت دارد.ارتباطی از نظر بهره برداری و توسعه .

ادامه نوشته

اهمیت محیط زیست درقرآن

عناصر طبیعت، نام سوره‌های قرآن

اصلاً شما می‌دانید كه اسم‌سوره‌های قرآن بر اساس طبیعت است؟

بسم الله الرحمن الرحیم.

از كجا شروع كنیم؟ سوره‌ی بقره! بقره به چه معناست؟ «گاو» یكی از اعضای طبیعت است. مائده به معنی سفره است. انعام چهارپایان هستند. انفال، كویر و جنگل و دریا و دریاچه است. به اینها انفال می‌گویند. بعد نام دو یا سه انبیا را می‌گوید. هود و یوسف و... را می‌گوید. رعد! رعد به معنی رعد و برق است. نحل! نحل به معنی زنبور عسل است. طبیعت است. بعد كهف را می‌گوید. كهف به معنی غار است. غار هم طبیعت است. مریم! مریم انسان است. بعد می‌آید سوره‌ی انبیا، حج و مومن ونور را می‌گوید. نور هم یك چیز طبیعی است. بعد سوره‌ی شعرا و نمل! نمل یعنی مورچه! بعد سوره‌ی قصص را می‌گوید. بعد سوره‌ی عنكبوت را می‌گوید. عنكبوت هم طبیعت است.

عرض كنم كه لقمان اسم آدم است. سجده، احزاب، بعد سبا و فاطر، یاسین، صافات، صاد، زمر، مومن، فصلت، شوری، زخرف، دخان! دخان به معنی دود است. دخان طبیعت است. بعد سوره‌ی محمد، فتح، حجرات، ذاریات و طور را می‌گوید. كوه طور طبیعت است. نجم به معنی ستاره است. ستاره طبیعت است. بعد از نجم، الرحمن و واقعه و حدید را می‌گوید. حدید، طبیعت است. بعد سوره‌ی جمعه و منافقون، تغابن و طلاق، تحریم و ملك و قلم را می‌گوید. قلم طبیعت است. الحاقه و نوح و جن را می‌گوید. جن از موجودات طبیعی است. مدثر، قیامت، دهر، مرسلات، نبا، تكویر، مطففین، انشقاق، بروج، بروج ستاره‌ها هستند. غاشیه شب است. فجر طبیعت است. لیل طبیعت است. قارعه كوبنده طبیعت است. عصر طبیعت است. بنابراین می‌شود گفت یا نیمی و یا بین ثلث و نیم، ده‌ها سوره قرآن به نام طبیعت است. پس اسلام دینی است كه اسم سوره‌هایش طبیعت است. یعنی ما دور از طبیعت نیستیم. این یك مسئله است.

طبیعت زینت است.

 قرآن می‌فرماید: « ِانَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زینَةً لَها...» (كهف/7) هر چه كه بر روی زمین است، زینت است. چرا زینت را از بین ببریم؟  :

* نقش مردم در حفظ محیط زیست

سفارش به مردم:

1)درخت‌كاری بسیار كار خوبی است.

 حدیث داریم كه اگر قیامت می‌خواهد به پا شود و شما یك نهالی در دست دارید، و فقط چند لحظه وقت دارید و می‌توانید این نهال را بكارید، بكارید. «اذا قامت الساعه» اگر قیامت به پا شود «و فی ید احدكم الفصیله» و در دست شما یك نهالی است. «فان استطعت ان تغرصها، فاغرصها»‌این روایات را از زمان طاغوت در ذهن دارم. زمان طاغوت یك دانشكده كشاورزی در اهواز بود، كه ما به آنجا برای سخنرانی رفتیم و آیات و روایات درختكاری را خواندیم. كسی حق ندارد درختی را ببرد و جای آن ساختمان بسازد، جز اینكه در مقابل این درختی كه برید، جای دیگر یك درخت بكارد كه محیط سبز فضایش از نظر مساحت كم نشود.

2)آلوده نكردن آب  

  حتی آب دشمن را حق ندارید آلوده كنید

. حضرت امیرالمؤمنین(ع) در جبهه فرمود شما كه به جبهه آمده‌اید، مواظب باشید، آب آشامیدنی رودخانه‌ای را كه دشمن هم از آن آب برای خوردن برمی‌دارد، آلوده نكنید، تا چه برسد به آب دوست. تخلی و ادرار در نهر و پای درخت میوه‌دار و كوچه بن‌بست ممنوع است.

حدیث داریم كه می‌فرماید: «انكم مسئولون حتی عن البقاع و البهائم» هر انسانی حتی نسبت به حیوانات و حتی قطعات زمین مسئول است. می‌گویند: چرا این قطعه را خراب كردی. چرا این حیوان را بیخود كشتی. اگر كسی محیط زیست را خراب كند، مثلاً زباله‌هایش را بدون كیسه زباله در خیابان بریزد، حوادثی كه به واسطه این كار رخ می‌دهد، این فرد ضامن است. این فتوای امام است كه در تحریر الوسیله است. پوست خربزه، پوست موز، پوست خیار را در كوچه می‌اندازد، اگر كسی پایش را روی آن پوست خیار و هندوانه و موز و خربزه گذاشت و افتاد و استخوانش شكست، آن آقایی كه پوست میوه را انداخته است، ضامن شكستن استخوان این فرد است. اصلاً قرآن می‌فرماید كه من می‌خواهم شما زمین را آباد كنید، نه اینكه خراب كنید. «الله اكبر»

 قرآن می‌فرماید یكی از دلایلی كه بشر را آفریدم، این است كه «... أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ...» (هود/61) «انشأ» یعنی به وجود آورد. یعنی شما را از زمین آفرید، بعد می‌فرماید: «...وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فیها...» (هود/61) از شما خواست كه زمین را آباد كنید. می‌فرماید من شما آفریدم كه زمین را آباد كنید. آن وقت خدا ما را آفریده و ما زمین را خراب می‌كنیم. استعمار به معنی آباد كردن است. منتها اینكه به بعضی از كشورها می‌گوییم كه استعمارگر هستند، برای این است كه به اسم آباد كردن می‌آیند ولی خراب می‌كنند. مثلاً آمریكا می‌گوید كه آمده‌ام به عراق دموكراسی بدهم، ولی می‌بینید كه عراق را خراب كرد.

* تأكید خداوند بر پاكیزگی محیط زیست

قرآن به دو پیغمبر می‌فرماید كه مسجدالحرام را تطهیر كنید. می‌فرماید: «... إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِی‏...» (بقره/125) مسجدالحرام را تطهیر كنید. چه خبر است؟ مردم برای اعمال طواف و اعتكاف و نماز می‌آیند، یعنی دو پیغمبر عزیز مسئول پاكسازی می‌شوند. این مهم است. خادم مسجد حضرت زكریا بود كه پیغمبر بود. مریم در شكم مادرش بود، نذر كرد كه ای‌خدا اگر این بچه‌ای كه در شكم من است، اگر به دنیا آمد، من این را خادم مسجد و خادم بیت المقدس می‌كنم. نذر می‌كردند كه مسجد را تمیز كنند، چون مسجد محل اجتماع است.

چاه آب باید با چاه فاضلاب فاصله داشته باشد. مثلاً نهر آب آشامیدنی است و نهر آبی است كه به تصفیه خانه می‌رود. دیدند كه یك كسی، در آب در حال غسل كردن است. حضرت فرمود: چه می‌كنی؟ گفت: در حال غسل كردن هستم. حضرت فرمود: بیخود! این آب آشامیدنی است. تو حق نداری در آب آشامیدنی غسل كنی. «لا تفسد علی الناس مائها» شما آبی كه مورد شرب مردم است را حق نداری، در آن غسل كنی.

* نقش حكومت‌های فاسد در تخریب محیط زیست

اما سفارش اسلام به حكومت در مورد طبیعت. اسلام به حكومت هم در مورد محیط زیست سفارش و دستوراتی دارد. اصولاً قرآن می‌فرماید كه حكومت‌های باطل یكی از كارهایی كه انجام می‌دهند، این است كه محیط زیست را خراب می‌كنند. «... وَ یُهْلِكَ الْحَرْثَ وَ النَّسْل‏...» (بقره/205) حرث به معنای كشاورزی، یعنی اینكه كشاورزی را از بین می‌برند.

 

خلاصه ای از درس هایی از قرآن استاد قرائتی

اهمیت آموزش محیط زیست به کودکان

 

آموزش محیط زیست به کودکان ، اهمیت ویژه ای دارد. چرا که کودکان نه تنها مسئولیت نگهبانی از زمین را به ارث می برند، بلکه ، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچون ایران، حدود نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند. افزون بر این کودکان، هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای صنعتی،  در برابر آثار تخریب محیط زیست، بسیار آسیب پذیرند.آنان همچنین حامیان آگاه تفکر، درباره محیط زیست هستند. در روند مشارکت در فعالیتهای مربوط به محیط زیست و توسعه، توجه خاص به کودکان و منافع ایشان ضروری است، بدین طریق پایداری آتی هر اقدامی برای بهبود محیط زیست تضمین می شود.

در فصل 5 دستور کار ریو آمده است که دولتها باید به گسترش فرصتهای آموزش برای کودکان و جوانان از جمله آموزش مسئولیت در قبال محیط زیست و توسعه با توجه خاص به آموزش دختران خردسال پردازند. و این امر مهم، همکاری و هماهنگی سازمانهای بین المللی و منطقه ای در زمینه تدوین برنامه هایی برای کودکان و بسیج کودکان را می طلبد..

 در آموزش محیط زیست ، ضروری است که کودکان را به سطحی رساند که خوب فکر کنند، مشکلات و مسایل را ببینند و برای آنها راه حل پیدا کنند. برای رسیدن به چنین جایگاهی لازم است که مربی چهار اصل مهم را در فرایند اموزش به کار برد:

-         حساس کردن کودکان به مسایل پیرامون خود

-         ایجاد انگیزه برای حل مسئله

-         آموزش تفکر انتقادی

-         پیداکردن راه حل

یکی از موارد مهم ، آموزش مربیان و معلمان در سطح عالی در زمینه محیط زیست و روش های تدرس آن به کودکان است، تا بتوانند آموزش کودکان را به نحو مطلوب انجام داده و کودکان را با دانش محیط زیست و درک مسایل آن آماده کرد. متأسفانه در کشور ما هنوز به این امر توجه ویژه ای نشده است، که لازم است هر چه سریع تر ، در این خصوص برنامه ریزی های ویژه شود. همچنین باید از مطالب زیست محیطی موجود در کتب درسی ارزیابی شود که، تا با توجه به مسایل  گنجانیده شده در کتب درسی ، الگوهای مختلف تدریس به کار گرفته شود.

آموزش های غیر رسمی مانند رادیو تلویزیون، می توانند به عنوان مکمل و حامی آموزش های رسمی محسوب شوند.

دیدومک

نام علمی : Vanellus Indicus نام انگلیسی:  Red wattled Plover     نام فارسی: دیدومک

مشخصات ظاهری: این پرنده، 33 سانتیمتر طول دارد و به واسطه ی پاهای بلند، سر و گلوی سیاه، شکم سفید و زائده ی قرمز رنگ در جلو چشمانش به آسانی شناخته می شود. روتنه قهوه ای شنی، زیر تنه سفید و نوار پهن سفیدی از زیر چشم آغاز شده، گردن و شکم را نیز در برگرفته؛ دیده می شود. همچنین در جلو چشمانش زائده ی قرمز رنگ بدون پری به چشم می خورد. منقار قرمز؛ د رانتها سیاه، پاها زرد و دم سفید است. که در وسط پرهای دم ، نوار عرضی پهن سیاهی دیده می شود. در پرواز؛ پاها اندکی بیرون از دم قرار می گیرد. شاهپرهای اولیه و ثانویه سیاه است که در شانه ها، به واسطه ی نوار سفید انحنا داری از سطح پشتی جدا می شود. پرنده ی جوان کمرنگ تر، باچانه و گلوی سیاه و زائده ی قرمز کوچک یا فاقد آن ، دیده می شود.

صدا: این پرنده پر سر و صدا بوده و صدایش شبیه «دید- هی – دو-ایت، پی تی- تو – دو-ایت»شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در مناطق باز، در حول و حوش آب های شیرین، کشتزارها و مناطق دارای آب در نواحی گرمسیر به سر برده و روی زمین آشیانه می سازد. در ایران، بومی و نسبتا فراوان است.

حفاظت: حفاظت از محل های تولید مثل این پرنده در بقایش تأثیر به سزایی دارد.

آموزش محیط زیست

امروزه آموزش محیط زیست به عنوان یكی از مهمترین نیازهای آموزشی در سطح جهانی شناخته شده است. مهمترین هدف آموزش محیط زیست این است كه در هر فرد حساسیتی نسبت به حوادث و تغییرات فیزیكی، زیستی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محیط زیست به وجود آورد و نگرانی هایی نسبت به مسائل ناشی شده از آنها و خواستی صمیمانه نسبت به اصلاح مشكلات انسانی مانند فقر، بی سوادی و بی عدالتی اجتماعی در وی ایجاد كند و مهارتی برای ابداع روش های حل مسائل زیست محیطی در او بپروراند. به طور خلاصه فلسفه آموزش محیط زیست را می توان چنین بیان كرد: بر هر فرد كاملاً واجب است كه برای بقای نوع بشر و ارتقاء كیفی زندگی وی، از ارتباط آدمی با محیط زیست آگاه شود و آن را درك كند و ارزشها و دیدگاه هایی را برای حفاظت محیط زیست بپروراند و به تنهایی یا گروهی در جهت حل مشكلات محیط زیست اقدام نماید یا از بروز آنها جلوگیری كند. در این مقاله  بر آنیم كه به آموزش محیط زیست، اهداف، روش ها و نقش افراد در بسط مفاهیم زیست محیطی بپردازیم.

محیط زیست را باید به عنوان مجموعه ای واحد نگریست و مرزهای سیاسی، فرهنگی و فیزیكی را نادیده انگاشت زیرا هر بخش متأثر از سایر بخشها است.

برای مطالعه محیط زیست و قسمت های مرتبط و وابسته به آن، برخوردی چند جانبه مناسبترین روش است. فرایند آموزش محیط زیست در طول عمر برای تمام مكان ها از خانه، محل تحصیل و دیگر محیط هاست.

برنامه های آموزش محیط زیست باید در هر شخص ، اخلاق و یا قانونی برای رفتار ایجاد كند تا او برای توسعه و بهره برداری از منابع طبیعی كمترین مقدار تخریب و آلودگی را در محیط زیست داشته باشد.  تلاش برای بهبود كیفیت زندگی برای هر فرد باید از طریق كاستن فقر، گرسنگی، بی سوادی، نپذیرفتن توسعه و رشد اقتصادی ملتی به بهای نابودی و تحقیر ملت دیگر ، و مصرف بی رویه عده ای در برابر محرومیت عده ای دیگر، همچنین جهت به كار بردن تكنولوژی برای ثبات اقتصادی و بقای نوع بشر در درازمدت نه برای منافع شخصی ، و زندگی تجملاتی كوتاه مدت و در نظر گرفتن احتیاجات نسل های آینده هنگام مصرف منابع غیر قابل تجدید طبیعت صورت گیرد.

از آنجایی كه ارزش ها و برداشت ها از اخلاق رفتاری هر شخص سرچشمه می گیرد، آموزش محیط زیست باید از مرحله درك (یعنی آگاهی و فهمیدن) فراتر رفته و به مرحله ارزیابی و شكل دادن به نظریه ها برسد.

آموزش محیط زیست باید با در نظر گرفتن مناسب ترین موقعیت ها و موضوعات زیست محیطی محلی شروع شود و به طرف موضوعات و موقعیت هایی با گستردگی ملی و منطقه ای و جهانی پیش رود. روش ها باید فرایندی دائمی، تمام نشدنی و رشته ها، اصول و ارزش ها كاربردی عمومی داشته باشند.

ريشه تخريب محيط زيست درفرآيند تكامل طبيعي از كجا، چگونه و كي شروع شده ؟!

ريشه تخريب محيط زيست درفرآيند تكامل طبيعي از كجا، چگونه و كي شروع شده و از كجا تغذيه مي‌شود؟ زماني بشر با شيوه و فرهنگ كشاورزي و دامداري آشنايي نداشت. او غذاي خود را آزادانه و با بهره‌گيري از گياهان و درختان ميوه در طبيعت گردآوري مي‌كرد. سپس ياد گرفت كه مي‌تواند با شكار كردن هم غذاي خود را تهيه كند. ما در مدرسه آموختيم كه پديد آمدن عصر كشاورزي و دامداري در واقع گامي به سوي متمدن شدن بود، اما امروزه بر اين باورم كه اين متمدن شدن با تخريب‌هاي متعدد زيست‌محيطي و اجتماعي همراه بوده است. ولي چرا و چگونه اين روند عوض شد و اجداد طبيعت‌نشين ما شهرنشين شدند؟ چرا در روندي هستيم كه بشريت طبيعت را به سوي تخريب كشانده و مي‌كشاند؟ آيا مي‌توان مسير تكامل طبيعي را به سوي تكاملي هشيارانه جهت داد به‌طوري كه مانع اين تخريب‌ها شد؟ و بالاخره آن جهت هشيارانه چيست؟
نياز روزافزون به انرژي از يك سو و آثار مخرب ناشي از مصرف سوخت‌هاي فسيلي از سوي ديگر، سبب شده تا متخصصان در سراسر جهان به‌خصوص كشورهاي توسعه‌يافته براي حفظ آسمان آبي و زمين سبز دست به تلاش‌هاي گسترده‌اي بزنند. بدين معني كه با وجود تردد انبوه وسايل نقليه در راه‌هاي درون شهري و برون شهري و نيز فعاليت بي‌وقفه كارخانه‌هاي توليد مواد شيميايي، تلاش مي‌شود محيط‌زيستي سالم و عاري از آلودگي ايجاد شود.اما چگونه مي‌توان به اين هدف دست يافت؟ اين ايده با طرح شعار«از‌طبيعت به طبيعت» و با توليد مواد انرژي‌زا از طريق چرخه طبيعي حيات به گونه‌اي كه هيچ ماده زيان‌آوري (آلاينده) به محيط زيست اضافه نشود ادامه دارد. براي دستيابي به اين هدف، دانش جديد بيوفناوري در راستاي توليد مواد با عنوان محصولات بيولوژيكي در كشورهاي توسعه يافته مورد توجه قرار گرفته است. اين محصولات سوخت‌ها، مواد شيميا‌يي و حتي مواد پايه پاره‌اي از محصولات شيميايي را شامل مي‌شوند كه از طريق خوراك قابل تجزيه و بازيافت هستند و با مواد واسطه‌اي موجودات ذره‌بيني و ميكرواورگانيسم -كه هردو آنها از طبيعت بهره‌مند مي‌شوند- تامين مي‌شوند. براي مثال، محصولات و زائدات كشاورزي، خانگي، صنعتي و حتي پاره‌اي از زائدات صنايع نساجي را مي‌توان از دسته منابع اوليه براي توليد سوخت‌ نام برد. از مهم‌ترين محصولات بيولوژيكي مي‌توان به زيرگروه نفت بيو لوژيكي و از اين زيرگروه به سوخت‌هاي بيولوژيكي (سوخت‌هاي غيرفسيلي) اشاره كرد.تعداد طرح‌هاي توليد نفت بيولوژيكي كه توسط شركت‌هاي بزرگ نفتي اجرا شده به طرز چشمگيري رو‌به‌افزايش است. در واقع زيست توده (بيوماس) با صنايع نفت به‌صورت زيربنايي تلفيق شده است. از مزاياي قابل توجه اين طرح‌ها استفاده از روش‌هاي پيشين تصفيه و توزيع (صنعت نفت) و حفظ مسائل زيست محيطي است، چرا كه اين نوع محصولات قابل تجزيه هستند و دي اكسيد كربني كه از مصرف اين سوخت توليد‌ مي‌شود بسيار كمتر از سوخت فسيلي است. علاوه براين براي توليد اين نوع سوخت‌ها از محصولات و زائدات كشاورزي از جمله ذرت، چغندرقند و الياف سلولزي استفاده مي‌شود. استفاده از موادزائد به‌عنوان مواداوليه در اين صنعت، خود با از بين بردن اين زائدات كاركرد‌‌‌هاي مفيدي در حفظ محيط زيست دارد. براي مثال يكي از شركت‌هاي سوئدي موسوم به اگرواتانول، اتانول بيولوژيكي(سوخت‌هاي بيولوژيكي) توليد مي‌كند. اين شركت براي تامين مواداوليه توليدات‌ خود يك زمين كشاورزي براي توليد غلات در كنار كارخانه ايجاد كرده است. شركت‌هاي بزرگ نفتي مانند كانكو شل و شورون تكزاكو نيز به‌سوي توليد تجاري نفت بيولوژيكي روي‌ آورده‌اند. البته بسياري از شركت‌هاي نفتي ديگر نيز به اين تجارت علاقه‌مند هستند و در اين زمينه سرمايه‌گذاري‌هايي انجام داده‌اند. از ساير طرح‌هاي توليد محصولات بيولوژيكي مي‌توان به توليد پلاستيك و اسيد سيتريك بيولوژيكي نيز اشاره كرد.

شناخت روش های آموزش محیط زیست به کودکان

بازیافتی ها را دریابیم؛ با جمع آوری وسایل دورریختنی منزل یا وسایل شخصی فرزندمان و استفاده مجدد از آنها مساله بازیافت و جمع آوری زباله ها را به او بیاموزیم. به طور مثال با کمک فرزندمان قوطی های نوشابه  را جمع کنیم. آنها را بشوییم و با بریدن در آنها، از این قوطی ها جا قلمی برای روی میز تحریر فرزندمان درست کنیم. از این قوطی ها یا ظرف های پلاستیکی مواد شوینده می توانیم به عنوان گلدان هم استفاده کنیم.

بازی با طبیعت؛ برای آنکه کودک را با طبیعت و وجود موجودات مختلف در طبیعت یا نعمت های طبیعی مثل باران آشنا کنیم، بازی ها و آزمایش های ساده یی را همراه او انجام بدهیم. مثلاً هنگام بارش باران ظرف های خالی مواد شوینده، بطری های خالی شیر و... را جلوی پنجره یا حیاط بگذاریم تا آب باران داخل شان جمع شود. سپس از فرزندمان بخواهیم با آب باران جمع شده در این ظرف ها، گلدان های منزل را آبیاری کند. این آزمایش به صورت ساده و عملی جمع شدن آب باران در دریاها و اقیانوس ها را به کودک نشان می دهد. علاوه بر این او را با فواید نزولات آسمانی آشنا می کند.

حفاظت از انرژی را بیاموزیم؛ چند لحظه قبل از شروع برنامه مورد علاقه او تلویزیون یا رادیو را از برق بیرون بکشید. در جواب اعتراض او توضیح بدهید که اگر از انرژی برق یا هر انرژی دیگری بی رویه استفاده کنیم، هنگام نیاز ضروری به آن، این انرژی در اختیار ما نخواهد بود. تلویزیون یا رادیو را روشن کنید تا این نبودن برق و لذت دوباره داشتن برق و تماشای تلویزیون در ذهن او بماند. درباره انواع انرژی، شیوه های تولید آن و... برای او توضیح بدهید.

دانه بکاریم؛ برای آنکه فرزندمان مفهوم حفاظت از خاک و آب را به درستی دریابد، همراه او باغبانی کنیم. با کاشتن تخم سبزی ها یا دانه هایی مثل آفتابگردان در حیاط منزل یا گلدان او را با مراحل رشد گیاه، نیاز گیاه به خاک خوب، آب سالم، نور خورشید و... آشنا کنیم. برای درک بهتر او، بهتر است یک نمونه کوچک را با خاک نامناسب (مثل خاک آغشته به نفت) یا آب ناسالم (آب مخلوط شده با مواد شوینده) رشد بدهیم تا کودک به خوبی تاثیر آلودگی آب و خاک بر گیاهان را ببیند. مقایسه گیاه سالم و بیمار مفاهیم را به خوبی به او می آموزد. بازدید از گلخانه ها و پارک ها ارتباط او را با محیط زیست بیشتر می کند.

با آشغال ها بازی کنیم؛ آموزش جدا کردن زباله های خشک و تر و جمع آوری و دفع زباله ها نکته دیگری است که باید به خوبی به کودک آموخته شود. برای این کار چند کیسه زباله انتخاب کنیم و آن را در محل مناسبی بگذاریم. روی هر کیسه با برچسب، نوع زباله یی را که باید درون آن بریزیم مشخص کنیم. مثلاً مواد پلاستیکی، قوطی های فلزی، ظرف های شیشه یی و کاغذ (برای جلوگیری از آلودگی بهتر است فقط زباله های خشک را برای این کار جمع آوری کنیم). سپس از فرزندمان بخواهیم تا برای جمع آوری و تفکیک زباله ها ما را همراهی کند. به این ترتیب او را با مساله جمع آوری، تفکیک و دفع صحیح زباله آشنا کرده ایم.

کاردستی بسازیم؛ ابتدا برای فرزندمان توضیح بدهیم که پارچه، چوب، کاغذ و... چطور تهیه می شوند. سپس با استفاده از پارچه های اضافی برای او وسایل مختلفی مثل عروسک، جاجورابی، جامدادی و... بسازیم. هر چقدر با استفاده از مواد به ظاهر دورریختنی مثل کاغذ، پارچه، چوب، پلاستیک (مثل ظرف های خالی مواد شوینده) و... وسایل جدید بسازیم به همان نسبت ارزش مواد را به فرزندمان آموخته ایم. از طرفی به او می آموزیم که به جای آشغال سازی می توان از موادی که به ظاهر دورریختنی به نظر می رسند، وسایل قابل استفاده ساخت.

یک روز بدون انرژی؛ ماهی یک بار، روز بدون انرژی در منزل اعلام کنیم. در این روز خاص بازی با اسباب بازی ها یا استفاده از وسایل برقی یا باتری یی، تماشای تلویزیون و... استفاده از تلفن همراه و... ممنوع است. در این روز فقط باید از وسایلی که با انرژی کار نمی کنند، استفاده کنیم (مثلاً بازی با اسباب بازی های غیربرقی و باتری یی و...). با این کار فرزندمان ارزش و اهمیت انرژی ها، جایگاه آنها در زندگی امروز و ضرورت حفظ این منابع و جلوگیری از به هدر رفتن این منابع با ارزش را می آموزد.

گردش علمی؛ هفته یی یک بار گردش علمی ترتیب بدهیم یا اینکه در برنامه های تفریحی خانواده، آموزش های علمی را به طور غیرمستقیم بگنجانیم.

مطالعه؛ با خرید کتاب های علمی درباره طبیعت، حیات وحش، حفاظت از محیط زیست، زباله ها و راه های بازیافت و دفع زباله و... او را به طور غیرمستقیم به سوی آشنایی با مفاهیم علمی و شیوه های حفاظت از محیط زیست سوق می دهیم. فراموش نکنیم برای مطالعه فرزندمان را اجبار نکنیم؛ همین که کتاب ها را در معرض دید او بگذاریم و همراه او برای خرید کتاب به کتابفروشی برویم، کافی است.

19 راه برای کاهش زباله‌های خانگی

19 راه برای کاهش زباله‌های خانگی

صرفه‌‌جویی و مصرف صحیح و به ‌اندازه هم از هزینه‌های اضافی می‌کاهد، هم مصرف آب و انرژی را پایین می‌آورد و از تولید بیش از اندازه زباله جلوگیری می‌كند. بنابراین جداسازی زباله را نباید فراموش کرد...

 اما چگونه؟ با مراجعه به مکان‌های بازیافت زباله که امروزه در بسیاری از میادین‌ تره‌بار و حتی در بیشتر پارک‌ها موجود است. می‌توانید کیسه‌‌های مخصوص زباله‌را تهیه کنید و آنها را به تفکیک درون این کیسه‌‌ها قرار دهید.

1.مواد قابل تجزیه مثل پس‌مانده‌های آشپزخانه و مواد غذایی را از سایر مواد جدا كنید. پس‌مانده‌های گیاهی نیز به كود كمپوست تبدیل می‌شود كه برای اصلاح خواص خاك و جبران مواد غذایی از دست رفته آن مفید است.

2.روزنامه‌ها و كاغذهای باطله را که قابل بازیافت هستند، جداگانه در کیسه‌ بیندازید.

3.ظروف و قوطی‌های فلزی آلومینیوم و شیشه‌های خردشده یا بطری‌های شیشه‌ای را جدا از سایر زباله‌ها بگذارید.

4.ظروف غذا را ابتدا كاملا تخلیه كنید و سپس بشویید.

5.برای حمل اجناسی که می‌خرید یک کیف مخصوص ببرید و پس از خرید لوازم موردنیاز همه را درون این کیف قرار دهید و از قرار دادن لوازم خریداری شده درون کیسه‌های جداگانه بپرهیزید. هنگام خرید از بسته‌بندی‌های زیاد از سوی فروشنده جلوگیری كنید.

6.در صورت امكان، شیرینی و آجیل را در پاكت‌های كاغذی بخرید.

7.اگر در حیاط خانه‌تان باغچه دارید، می‌توانید مقداری از زباله‌ها و پس‌مانده‌های آشپزخانه مثل پوست تخم مرغ، استخوان، ضایعات سبزی و میوه و ضایعات گوشتی و دیگر مواد قابل تجزیه را در گوشه باغچه یا در گلدان بزرگ خانه دفن کنید.

8.زباله‌ها را همان‌طور که هستند، دور بیندازید. سعی نکنید چیزی را که قرار است دور بریزید، داخل یک بسته یا درون کاغذ قرار دهید. کافی است آن را در کیسه مخصوص زباله بیندازید، چرا که این در بازیافت زباله موثرتر است.

9.سعی کنید حتی‌المقدور در خانه از ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی و کاغذی کمتر استفاده کنید.

10.بیشتر غذاهای خانگی بخورید. یکی از مهم‌ترین راه‌های تولید زباله مصرف مداوم غذاهای آماده بیرون است که درون ظروف یکبار مصرف و انواع کاغذها و با بسته‌های مختلف عرضه می‌شوند.

11.در محل کار برای نوشیدن آب لیوان مخصوص داشته باشید تا مجبور نباشید هر بار از لیوان یکبار مصرف استفاده کنید.

12.تعمیرات را فراموش نکنید. با بروز کوچک‌ترین آسیب، لوازم و اشیای خود را دور نیندازید، بلکه آنها را تعمیر کنید.

13.لوازمی بخرید که کیفیت خوبی داشته باشند تا مجبور نباشید پس از مدتی آنها را دور بریزید. ظاهر زیبا و ارزان‌قیمت بودن، نه تنها هزینه بیشتری برای خرید مجدد به شما تحمیل می‌کند، بلکه برای حفظ سلامت محیط زیست هم مضر است. بنابراین در تهیه لوازم خانگی و اداری دوام را مدنظر داشته باشید.

14.دستمال‌های کاغذی را تنها برای استفاده شخصی مصرف کنید و برای تمیز کردن خانه و میزهای آشپزخانه از دستمال‌های اسفنجی و پارچه‌ای که بتوان آنها را مجددا شست و استفاده کرد، بهره ببرید.

15.از خرید کردن در بسته‌های کوچک بپرهیزید. شما می‌دانید که همیشه به دستمال کاغذی نیاز دارید، پس چرا یک‌بار در ماه یک بسته بزرگ نخرید، به جای اینکه هفته‌ای یک‌بار یک بسته کوچک بخرید؟ با این کار زباله‌های کمتری تولید کرده‌اید.

16.به جای قرار دادن غذا یا ساندویچ خود درون ظروف پلاستیکی یک‌بار مصرف و دور انداختن آنها سعی کنید غذای خود را درون ظرفی بریزید که دوباره قابل استفاده باشد.

17.از باتری‌های قابل شارژ استفاده کنید. اگر مجبورید، از باتری‌های زیادی استفاده کنید، سعی کنید یک دستگاه شارژ مجدد تهیه کنید و به جای دور انداختن آنها مجددا آنها را شارژ کنید.

18.از فیلتر آب استفاده کنید. شما می‌توانید برای اطمینان از سلامت آب یخچال و شیر آب از یک فیلتر آب استفاده کنید تا مجبور نباشید مدام بطری‌های پلاستیکی آب بخرید و پس از استفاده آنها را دور بریزید.

19.یکی از زباله‌های خشکی که متاسفانه بسیاری از مردم، آن را در طبیعت‌ رها می‌کنند، باتری است كه حاوی جیوه (فلزی سنگین و به شدت مسموم‌کننده و خطرناک) است كه وقتی در طبیعت رها شود، به راحتی جذب سبزی‌های غده‌دار مانند تربچه، هویج، پیاز، سیب‌زمینی، چغندر و... می‌شود و با خوردن این گیاهان، وارد بدن ما می‌شود و مشکل ایجاد می‌کند. خلاصه، به‌هیچ‌وجه نباید زباله‌ها را روی زمین انداخت و در طبیعت رها کرد. می‌توان آنها را در مبدا تفکیک کرد یا به مراکز مربوط به شهرداری که به جمع‌آوری زباله‌های خشک قابل بازیافت مشغول‌اند، تحویل داد.

 

خدنگ

نام علمی : Herpestes edwardsii نام انگلیسی:   Indian Grey Mongoose   نام فارسی: خدنگ بزرگ

 (نَمس، مانگوز، موش خرما(

(بلوچي: رِجگوك، سُن جل، رسو)

مشخصات: جثه‌اي كوچك‌تر از سمور ولي به شكل موش دارد. پوزه كشيده،‌نوك تيز و چشم‌ها كوچك‌اند. گوش‌هاي گرد و كوتاه آن كمي از بين موها بيرون مي‌آيد. دم بلند و پرمو، دست و پا كوتاه با ناخن‌هاي بلند، قوي و جمع نشدني، موها زبر و بلند، رنگ پشت گندمي، متمايل به حنايي، سر و دست و پا حنايي پررنگ و زير شكم سفيد است. معمولاً حلقه‌اي پهن و سفيد در نزديك پوزه مشاهده مي‌شود.

اندازه‌ها: طول سر و تنه 33 تا 48 سانتي‌متر، دم 35 تا 45 سانتي‌متر، پا 6 تا 5/7 سانتي‌متر.

زيستگاه: بوته‌زارها، باغ‌ها، نخلستان‌ها در مجاور انسان زندگي مي‌كند.

پراكندگي: از بلوچستان تا جنوب كرمان، فارس و بوشهر.

پراكنش جهاني: عربستان تا هندوستان.

عادات: روزها فعال است. شب‌ها در لانه استراحت مي‌كند. به صورت انفرادي يا گروه‌هاي فاميلي زندگي مي‌كند. لانه را معمولاً به صورت سوراخ‌هاي زيرزميني در نزديك بوته‌هاي بزرگ، كنار ديوارها يا كپه‌هاي سنگ ايجاد مي‌كند، بسيار كنجكاو، فعال، و چابك است. به سرعت مي‌دود و به خوبي از درخت بالا مي‌رود. در موقع دعوا، پشت خود را قوز مي‌كند و حالت تهديدآميزي به خود مي‌گيرد. در موقع خطر به پشت مي‌خوابد و از خود دفاع مي‌كند.

غذا: همه چيز خوار است. ولي مواد حيواني را ترجيح مي‌دهد. غالباً از موش‌ها، جربيل‌ها، پرندگان و تخم آنها، مار، مارمولك، حشرات، كرم‌ها و مواد گياهي تغذيه مي‌كند. معمولاً طعمه خود را تعقيب مي‌كند و با گاز گرفتن سر يا گردن او را مي‌كشد به علت سرعت عمل و عكس‌العمل سريع‌اش بر مارهاي خطرناك غلبه مي‌كند، موهاي بلندش خطر دندا‌نهاي سمي را كاهش مي‌دهند.

توليدمثل: احتمالاً‌در تمام فصول قادر به توليد مثل است. جفت‌گيري سه تا پنج دقيقه طول مي‌كشد. دوره بارداري 60 روز است. دو تا سه بچه مي‌زايد. چشم‌هاي نوزادان در دو هفتگي باز مي‌شوند. در دوسالگي قادر به توليدمثل هستند. نر و ماده در پرورش بچه‌ها با هم همكاري دارند. طول عمر حدود 12 سال است.

وضعيت فعلي: از وضعيت موجود اين حيوان اطلاع دقيقي در دست نيست. ولي با توجه به مفيد بودن و عدم شكار آن، خطري جدي نسل اين حيوان را به خصوص در مناطق بلوچستان تهديد نمي‌كند.

تیهو

تیهو نوعی از انواع کبک ، زیستگاهش در دامنه کوه‌ها و تپه های پر شیب‌ وفراز کوهستانی باز و سنگلاخ واطراف چشمه‌ها  دیده می‌شود، و درمیان بوته‌ها وصخره لانه می‌سازد. مشخصات ۳۵ سانتیمتر پرنده‌ای با سطح پشتی خاکستری، گلویی نخودی رنگ بانوار حاشیه‌ای پهن وسیاه وبا راه راه عرضی وخیلی واضح پهلوها مشخص می‌شوند. منقار وپاهایش سرخ رنگ است. رنگ خرمائی شاهپرهای کناری دُمَش در پرواز نمایان می‌گردد. معمولاً جفت جفت یا بصورت دسته‌های کوچک دیده می‌شوند. اما در زمستان وفصل بهار بصورت گله‌های بزرگ هستند. هنگام خطر کمتر پرواز می‌کند وبیشتر به سوی سربالایی کوهستان می‌رود تا خود را از خطر دور سازد. در بهار وتابستان پرنده ای پر صدا است.این پرنده در فصل تخم‌گذاری همیشه کنار تخم خود باقی مانده و از آنها مراقبت کرده این پرنده حدود۱۰الی ۱۲عددتخم می‌گزارد از نکات قابل توجه برای این پرنده که او را از سایر پرنده‌هامشخص‌تر جلوه می‌دهد قهر کردن این پرنده‌است که اگر شخصی به تخم‌های این پرنده دست بزند او از تخم‌ها سر باز میزند وقتی بچه‌های تیهو سر از تخم در می‌آورندسریعاً لانه را ترک می‌کنند.

مرغ مینا

نام علمی : Acridotheres Tristis نام انگلیسی: Common Mynah     نام فارسی: مینا

مشخصات ظاهری: این پرنده 23 سانتیمتر طول دارد و شبیه مینای خاکستری است اما پرو بالش قهوه ای مایل به قرمز است منقار و لکه لخت زیر چشم زرد روشن است و در پرواز لکه ی سفید مشخصی در قاعده شاهپرهایش ( در هر دو سطح بال) به خوبی دیده می یشود . درحالت نشسته، در قسمت بیرونی پوشش زیر بال ها و در تک شاهپرهای دم به جز دو شاهپر  سفید  دیده می شودروتنه تیره تر از زیر تنه و دم تقریبا سیاه است. معمولا جفت جفت یا در گروه های کوچک دیده می شود رفتارش شبیه سار بوده اما زود رام و بی باک است.

صدا: صدای این پرنده عمدتا تقلید از سایر پرنده هاست. اما صدای اصلی اش شبیه «پیو-پیو- پیو» «چه- چه – چه» ،«ته لی – ته لی – ته لی- » ، «تو –تو-تو»، «تی تی تی» و «پری و- پری و» وصدای هشدار «تراآه» شنیده می شود.

زیستگاه: این پرنده در شهرها ، روستاها ، باغ ها، مزارع و علفزارها به سر برده ولابلای درختان و نیزارها نیز دیده می شود و در سوراخ درختان دیواره ها، سقف خانه ها و تنه ی درختان آشیانه می سازد در ایران بومی و نسبتا فراوان است.

حفاظت: این پرنده در گذشته منحصرا در مناطق جنوب شرقی و جنوب مرکزی دیده می شد، اما در سال های اخیر به سبب رها سازی آن در سایر شهرها از جمله تهران و با امکان اشغال جایگاه های خاص اکولژیک در مسیر حرکتشان به مناطق شمالی دراغلب شهرهای بزرگ از جمله تهران دیده می شود. بنابراین در حال حاضر محدودیت های صید و شکار آن برای حفاظتش کافی است.

شهدخوار



نام علمی : Nectarinia Asiatica نام انگلیسی: Purple Sunbird     نام فارسی: شهد خوار

مشخصات ظاهری : این پرنده، 10 سانتیمتر طول دارد اندازه اش بسیار کوچک است و به رنگ آبی سیاه شفاف دیده می شود. پرنده ی نر گاهی دارای نوار باریک قرمزی در سینه است . در پرنده ی ماده روتنه به رنگ خاکستری قهوه ای و زیرته به رنگ زرد کمرنگ ( خاکستری کمرنگ) دیده می شود. پرنده ی نر، در پروبال جفتگیری، شبیه پرنده ی ماده با زیر تنه ی زردتر وخط تیره ای در گلو و سینه دیده می شود. دم کوتاه وشبیه مرغ مگس به نظر آمده و از شهد گل تغذیه می کند.

صدا: صدای این پرنده تکرار شش نوبت کلمات « چی ی وت – چی وی وت» است و همچنین پرنده ی نر صدایی شبیه «دزی ت- دزی ت » و نیز « ته سوی ت» دارد.

زیستگاه: این پرنده در باغ های کشتزارها، گزستان های حاشیه ی رودخانه ها ، بوته های خاردار و جنگل های خشک به سر برده و آشیانه را بیضی مانند و به صورت آویزان در درختان یا بوته ها می سازد. در جنوب شرقی ایران بومی و فراوان است.

حفاظت: چنین به نظر می رسد که جمعیت این پرنده در سال های اخیر، از مناطق بلوچستان به نواحی شمالی ایران گسترده شده و یا در این مناطق آزاد شده است. درهر صورت، برای تعیین پراکندگیش، نیاز به بررسی دقیقی دارد. اما، در حال حاضر، نیازی به برنامه ی ویژه ی حفاظتی ندارد.

منطقه حفاظت شده کوه پوزک

نام انگلیسی :  Kouh-e Pozak protected area     نام فارسی :  منطقه حفاظت شده کوه پوزک

اين منطقه كه با مساحت46144 هكتار در استان سيتان و بلوچستان درشهرستان نیکشهر قرار دارد از سال 1378 به صورت حفاظت شده در آمد داراي اقليم فراخشك گرم است .منطقه اسپی  دشتي  و تپه ماهوري كه داراي رودها و آبراهه هاي اصلي فراوان است.

كوه پوزك داراي اراضي شور با پوشش گياهي ضعيف است گونه هاي اصلي جانوري منطقه عبارتند از،خرس سياه،قوچ وميش،بز و پازن،روباه معمولي ،روباه شني،شغال ،خرگوش،سنجاب بلوچي،خدنگ،موش دوپا،تيهو،كبك،باقرقره،هدهد،سبز قبا،چكاوك كاكلي،شبگرد بلوچي،چك چك سر سياه،چك چك دم سفيد،غراب گردن قهوه اي،دراج،جيرفتي،انواع كوكرها و انواع پرندگان شكاري .

سنجاب بلوچی (سنجاب راه راه، سنجاب نخلی)

نام علمی : Funambulus pennantii نام انگلیسی:  Northern Palm Squirrel   نام فارسی: سنجاب بلوچی (سنجاب راه راه، سنجاب نخلی)

(بلوچی، هِردَک)
مشخصات: جثه کوچک‌تر از سنجاب ایرانی، گوش‌ها متوسط و دم بلند و پشمالو است. در سطح پشتی، چهار نوار پهن و تیره در زمینه سفید وجود دارد که علامت مشخصة این سنجاب است. سطح زیرین بدن سفید و موهای دم مخلوطی از تیره و سفید است.
اندازه‌ها: (تعداد نمونه محدود) طول سر و تنه 133 تا 143 میلی‌متر، دم 145 تا 185 میلی‌متر، پا 32 تا 37 میلی‌متر، گوش 13 تا 18 میلی‌متر.
زیستگاه: درخت‌زارها، باغ‌ها و نخلستان‌های مناطق بلوچی.
پراکندگی: در ایران تا کنون فقط در نواحی جنوب شرقی بلوچستان مشاهده شده است. در حال حاضر جمعیت نسبتاً مناسبی از این سنجاب در باغ‌های شهرستان چابهار، دره سرباز وشهرستان نیکشهرو همچنین منطقه حفاظت شده گاندومشاهده می‌شود.
پراکنش جهانی: هندوستان و پاکستان.
عادات: روزها فعال است، در فصل زمستان تمام ساعات روز مشاهده می‌شود. معمولاً این سنجاب‌ها در نزدیک هم دیده می‌شوند. بر روی درختان زندگی می‌کند و لانه خود را در میان شاخه‌های انبوه درختان می‌سازد و داخل آن را با علف‌های نرم و برگ درختان مفروش می‌کند. در مناطقی که مواد غذایی در روی زمین فراوان است از درختان پایین می‌آید و اغلب روی زمین در حال تغذیه مشاهده می‌شود ولی به محض احساس خطر با سرعت زیاد از درختان بالا می‌رود و از شاخه‌ای به شاخة دیگر می‌پرد، این سنجاب صدای سوت‌مانندی شبیه صدای پرندگان دارد. سنجاب بلوچی چنانچه مورد آزار قرار نگیرد خیلی زود با انسان مانوس می‌شود.
غذا: از دانه، میوه، برگ، پوست درختان، و نیز حشرات و تخم پرندگان تغذیه می‌کند. این سنجاب با حرکت در بین درختان خرمای نر و ماده در گرده‌افشانی این درختان نقش مهمی را ایفا می‌کند.
تولید مثل: به علت مناسب بودن هوا و فراوانی غذا در تمام فصول سال قادر به جفت‌گیری می‌باشد. ماده ممکن است با چند نر جفت‌گیری کند. دوره بارداری حدود شش هفته است و دو تا چهار بچه کور و بدون مو می‌زاید. احتمالاً دوبار در سال تولیدمثل می‌کند. ماده‌ها در شش تا هشت ماهگی بالغ می‌شوند.

لیست قرمز حیات وحش ( Redlist IUCN)

 

 

کل گونه های زنده موجود در عالم هستی از ۲ تا ۱۰۰ میلیون تخمین زده می شود. از این میان تنها ۸/۱ میلیون گونه توصیف شده است. در حالی که دانشمندان درباره  تعداد گونه ای موجود بحث می کنند کاهش های جمعیتی و نرخ افزایشی انقراض گونه های توصیف شده و نشده در نتیجه  فعالیت های مستقیم و غیر مستقیم بشر وجود دارد(بررسی ۱۶۸۶ گونه جانوری یک کاهش کلی ۳۰% را از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۵ نشان داد). اگرچه از ۱۶۴۲۱۸۹ گونه توصیف شده تنها ۴۴۸۳۸ گونه شناسایی شده اند (تنها ۷/۲%) لیست قرمز IUCN (IUCN Red List) یک تصویر لحظه ای مفیدی از چیزی که امروزه برای گونه های مختلف جهان رخ می دهد را فراهم می سازد و نیاز اساسی را برای عملیات حفاظت تاکید می نماید. در سال ۲۰۰۰ لیست قرمزIUCN برای ۱۶۵۰۷ گونه مشخص شد که ۱۱۴۰۶ به عنوان گونه های تهدید شده لیست شد و در سال ۲۰۰۴ این لیست شامل ۳۸۰۴۷ گونه بود که ۱۵۵۸۹ تای آن شامل تهدید شده ها بود. در سال ۲۰۰۸ این لیست شامل ۴۴۸۳۸ گونه بود که ۱۶۹۲۸ آن تهدید شده ها بود. در این لیست ۸۶۹ انقراض ثبت شد (۸۰۴ گونه لیست شده به عنوان انقراض و ۶۵ گونه لیست شده به عنوان انقراض  در حیات وحش). اگر ۲۹۰ گونه به طور بحرانی در معرض خطر را بر چسب “احتمالا منقرض” بچسبانیم آمار انقراض به ۱۱۵۹ گونه می رسد. ۱۶۹۲۸ گونه خطر انقراض آنها را تهدید می کند(۳۲۴۶ گونه به طور بحرانی در معرض خطر و ۴۷۷۰ در معرض خطر و ۸۹۱۲ آسیب پذیر می باشند). ۵۵۷۰ گونه دارای اطلاعات ناقصی برای تعیین وضعیت تهدیدشان بود و به عنوان اطلاعات دارای نقص لیست شد. ۱۷۶۷۵ گونه به عنوان حداقل درگیری لیست شد که دارای احتمال پایینی از انقراض می باشند ولی طبقه بندیشون خیلی وسیع است و ممکن است شامل گونه هایی بشه که به حفاظت مربوط باشد(برای مثال آنها ممکن است دارای رنج محدودی اما نه با تهدیدهای مشاهده شده باشند یا اینکه جمعیت شان ممکن است کاهش یابد نه به اندازه کافی سریع برای اینکه زمان نداشته باشیم تا یه لیست در حال تهدید آماده کنیم). یک نکته قابل ذکر است که لیست قرمز IUCN یک مرجع پایه برای گونه های جهان است  و برای گونه های به طور کامل مشخص نشده یک تمایلی برای مشخص شدن گونه ها وجود داره و احتمال داده می شه تا در حال تهدید باشند. این غیر ممکن است که نتایج این لیست را برای همه جانداران بسط بدهیم (۳۸% از گونه ای لیست شده در معرض تهدیدند) و بگوییم ۳۸% از گونه ای جهان احتمالا در معرض تهدیدند.

ارزیابی پستانداران جهان نشان داد که یک چهارم گونه های پستانداران جهان (۲۲%) به صورت جهانی در معرض تهدید یا انقراضند و ۸۳۶ (۱۵%) دارای اطلاعات ناقص می باشند.

علی رغم ۳۶۶ گونه دوزیست جدید تعداد زیادی به عنوان در خطر تهدید لیست شده و انقراض مسلم دو گونه بحران انقراضی را که دوزیستان با آن مواجهند اثبات می کند. تقریبا یک سوم (۳۱%) در معرض تهدیدند یا منقرض شده اند و ۲۵% دارای اطلاعات ناقص هستند.

ارزیابی  کامل پرندگان جهان نشان داد که بیشتر از یک هشتم آنها (۶/۱۳%) در معرض تهدید یا انقراض هستند. پرندگان دارای یک گروه خوب شناخته شده با کمتر از ۱% به عنوان اطلاعات ناقص می باشند.

برای اولین بار ۸۴۵ گونه مرجانهای با ساختمان ریفی آبهای گرم در لیست قرمز با بیش از یک چهارم (۲۷%) به عنوان در معرض تهدید و ۱۷% به عنوان اطلاعات ناقص لیست شده است.

همه ۱۶۱ گونه ماهی های دریاهای گرمسیر اکنون شناسایی شده اند. بیش از ۱۲% از آنها که جز گونه های ماهی های خوراکی محسوب می شوند در نتیجه ماهیگیری بیش از اندازه در معرض تهدید انقراض هستند و بیشتر از ۳۰% آنها دارای اطلاعات ناقصی می باشند.

همه ۱۲۸۰ گونه خرچنگ های آب شیرین مشخص شده اند. ۱۶% به عنوان تهدید به انقراض لیست شده اند و بیشتر از ۴۹% دارای اطلاعات ناقصی هستند.

۳۵۹ ماهی آب های شیرین مختص به اروپا هستند با ۲۴% به عنوان در معرض تهدید و تنها ۴% دارای اطلاعات ناقص لیست شده اند.

 

لیست قرمز IUCN  شامل شناسایی تعدادی گونه های منحصر به فرد قابل توجه مثل شناسایی ۱۴ نوع رطیل در هند و ۱۲ ماهی آب شیرین دریاچه Dianchi در چین نیز می باشد

تعداد و نسبت های گونه های مشخص شده در معرض تهدید در

۲۰۰۸ IUCN Red List بوسیله گروه مهره داران

مهره داران	تعداد تخمینی از گونه های توصیفی	تعداد گونه های های ارزیابی شده	تعداد گونه های تهدید شده	تعداد تهدید شده ها به عنوان درصدی از گونه های توصیف شده	تعداد تهدید شده ها به عنوان درصدی از گونه های ارزیابی شده
پستانداران	۵۴۸۸	۵۴۸۸	۱۱۴۱	۲۱%	۲۱%
پرندگان	۹۹۹۰	۹۹۹۰	۱۲۲۲	۱۲%	۱۲%
خزندگان	۸۷۳۴	۱۳۸۵	۴۲۳	۵%	۳۱%
دوزیستان	۶۳۴۷	۶۲۶۰	۱۹۰۵	۳۰%	۳۰%
ماهی ها	۳۰۷۰۰	۳۴۸۱	۱۲۷۵	۴%	۳۷%
مجموع مهره داران	۶۱۲۵۹	۲۶۶۰۴	۵۹۶۶	۱۰%	۲۲%
مجموع کل جانداران	۱۶۴۲۱۸۹	۴۴۸۳۸	۱۶۹۲۸	۱%	۳۸٪

 

گروه بندی جانوران بر اساس تخمین جمعیتی در IUCN Red List

طبقه بندی	اندازه جمعیت موثر تخمین زده شده (Ne)
به طور بحرانی در معرض خطر (Critically Endangered-CR)	Ne < 250- در حال کاهش و متلاشی شده
در معرض خطرEN- Endangere))	Ne < 2,500- در حال کاهش و متلاشی شده
آسیب پذیر (Vulnerable-VU)	Ne < 10,000- در حال کاهش و متلاشی شده
نزدیک به تهدید شدن(Near Threatened)	(Ne=10,000-50,000)-شرایط نزدیک به آسیب پذیر بودن
کمترین نگرانی (Least Concern)	شرایط  قرار گیری در هیچ کدام ازطبقه بندی های بالا را ندارد

N_e تعداد تخمین زده شده از حیوانات بالغ در حیات وحش

تعداد ۵۰۰۰۰ تا جاندار خط جدا کننده بین نزدیک به تهدید شدن با کمترین نگرانی می باشد.

 

- منبع : مرجع حيات وحش ايران

تمساح پوزه کوتاه ایرانی(گاندو)

ايران سرزميني است پهناور، با آب و هواي گوناگون و طبيعتي پرباركه هنوز گوشه و كناره هاي آن ناشناخته باقي مانده است. جنوب شرقي ترين ناحيه ايران، حد فاصل بين ايرانشهر و چابهار در اين منطقه درجه حرارت در فصل تابستان به 45 درجه سانتيگراد ميرسد. باهوكلات، منطقه اي كه طبيعت بكر و زيباي آن تقريبا ناشناخته باقي مانده است، اغلب بارندگي ها به صورت مقطعي و سيل آساست. به همين سبب در سراسر رودخانه ها باهوكلات بركه هايي ايجاد مي شود كه بستر مناسبي پر از زيست گونه هاي مختلف جانوري، از جمله پستانداران، دوزيستان و خزندگان مي باشد. به سراغ يكي از جذابترين و مخوفترين جانوران اين منطقه مي رويم. تمساح پوزه كوتاه  با نام انگليسي :Persian crocodileو نام علمي :crocodyluc palustrisكه در اصطلاح بوميان منطقه، گاندو ناميده مي شود گاندو تمساحی است كه با جثه اي متوسط و بزرگ با پوزه پهن و كوتاه اين جانور داراي قدرت سازش پذيري بسيار بالا بوده و دامنه وسيعي از بركه هاي آب شيرين رودخانه هاي سرباز، کاجو و باهوكلات از جمله زيستگاه هاي اين جانور به شمار مي رود. حداكثر طول آن به 4 متر مي رسد كه نيمي از طول متعلق به دم اين جانور مي باشد دم در قاعده بسيار تنومند  و درانتها فشرده و باريك است و اين شكل خاص آنها را به شناگراني ماهر و كارآمد تبديل كرده است. مجموع دندان ها به 66 تا 68 عدد بالغ مي گردد كه دو دندان فك پائين بزرگتر بوده و هنگام بسته شدن دهان از سوراخ هاي فك بالا بيرون مي آيد ساختمان دندان ها به شكلي است كه در زير هر دندان يك دندان كوچك ديگر قرار دارد و در صورت شكستن دندان بالايي جايگزين آن مي شود شكل ظاهري آرواره ها به نحوي است كه جانور قادر به جويدن غذا نمي باشد و شكارهاي كوچك را بلعيده و شكارهاي بزرگ را تكه تكه مي كند پاهاي جلويي معمولا ضعيف و پاهاي عقبي قدرتمند و در اصل براي حركت بر روي خشكي به كار گرفته مي شودپاها هنگام شنا در امتداد بدن جمع مي شود و دخالت چنداني در شنا ندارد چشم در اين گونه عمودي و بيضوي شكل مي باشد كه نوعي تطابق براي فعاليتهاي شبانه جانور به حساب مي آيد هنگام شنا پلك سوم كه همانند پرده اي شفاف كه مانع از ديد جانور نميشود سطح چشم را در داخل آب مي پوشاند و از آن حفاظت ميكند موقعيت و نحوه قرار گرفتن چشمها و همچنين سوراخ هاي بيني و گوشها روي سر طوري است كه حتي وقتي تمام بدن زير آب قرار ميگيرد تمساح مي تواند هر سه اعضاي بويايي، شنوايي و بينايي را خارج از آب نگهدارد. بدون اينكه ساير بخشهاي بدن قابل رويت باشد. نوع تغذيه گاندو، بستگي به منابع غذايي قابل دسترس دارد. غذا و شكار مورد نظر همراه با رشد تمساح تغيير مي كند. انواع بزرگتر از تنوع غذايي بيشتري برخوردار هستند. با خنكتر شدن و تاريك شدن هوا اين جانور از آب بيرون آمده و مشغول گشت و گذار در منطقه براي يافتن غذا مي شود. راهپيمايي در بستر بركه يا رودخانه از رفتارهاي روزمره اين جانور  مي باشد كه به نظر مي رسد اين امر فعاليتي در جهت يافتن غذا باشد. در منطقه باهوكلات شكار سگهاي ولگرد و احشام اهالي و روستاييان اطراف بركه توسط گاندو بسيار معمول بوده و اين امر مهمترين موردي است كه اهالي محل نسبت به آن معترض مي باشند. در منطقه حفاظت شده گاندو به ندرت حمله اي از سوي گاندو به روستاييان ديده شده است كه قابل اغماض مي باشد. در كل وجود گاندو در بركه ها تهديدي براي اهالي و بوميان ساكن منطقه نمي باشد بوميان منطقه به لحاظ اعتقادات خاصي كه دارند از آسيب رساندن به تمساح ها خودداري مي كنند. ولي در عين حال از بركه ها جهت آبياري باغ و زمين هاي كشاورزي استفاده مي كنند،كه اين امر موجب پايين آمدن آب بركه ها و خشك شدن آنها و در نهايت، تخريب زيستگاهاي گاندو مي شود به ناچار اين جانور، مجبور به ترك محل زيست خود و مهاجرت به منطقه اي ديگر مي شود. اين جانور با استفاده از حس بويايي قوي خود مي تواند مسير بركه بعدي خود را از فاصله اي چند كيلومتري تشخيص دهد. در اين ميان برخي از آنان به ناچار به چاله آبهايي پناه مي برند كه بيرون آمدن از آن غير ممكن است. حالت شناگري در روي آب حالتي است كه معمولا به چشم مي خورد و جانور در حالي كه كل سطح بالاي بدن آن تا انتهاي دم در بيرون از آب است اقدام به شنا در روي آب در طول و عرض بركه يا رودخانه مي كند. در ساعات نامناسب روز، بخاطر گرماي زياد  گاندو معمولا در داخل آب بوده و بدين ترتيب از شرايط غيردلخواه رهايي مي يابد در همه گونه ها، لقاح داخلي بوده و تخم گذار هستند و حس توليدمثل از اواخر اسفندماه شروع شده و تا اواخر تيرماه ادامه مي يابد گاندو همانند بسياري از خويشاوندان خود بسيار كند به نظر مي رسد ولي هنگام شنا و شكار بسيار سريع و چالاك عمل مي كند كروكوديل ها همگي گوشتخوار بوده و هر نوع جانداري را كه قادر باشد مي خورند. آنها همچنين به پرندگان و پستانداران كه وارد زيستگاه آنها مي شوند، عكس العمل نشان مي دهند. گاندو در آخرين طبقه بندي صورت گرفته جز گونه هاي آسيب پذير لحاظ گرديده است. عوامل تهديد كننده اين گونه تخريب زيستگاه ها مي باشد در اين ميان تخريب زيستگاه به دليل خشكسالي مهمترين و تاثيرگذارترين عامل خطر انقراض محسوب مي شود. اين امر باعث سخت تر شدن شرايط زندگي تمساح ها و از بين رفتن منابع غذايي و پناهگاه ها شده است. اگر اين بي توجهي همچنان ادامه يابد، ديري نمي پايد كه در آينده اي نه چندان دور از گاندو جز نام آن باقي نماند.

مارکبری

کبری (مار زنگی)

نام علمی : Walterinnesia aegyptia نام انگلیسی:  Desert Black Snake    نام فارسی: کبری (مار زنگی)

مشخصات : سر و گردن مشخص ، چشم كوچك و مردمك آن گرد ، فاقد پولك گونه اي ، داراي يك پولك جلو چشمي روي سومين پولك لب بالايي ، داراي يك پولك زير چشمي و دو پولك عقب چشمي ، پولكهاي گيجگاهي 3+2 عدد ، لب بالا داراي 7 پولك و لب پائين 9 پولك (سومين و چهارمين پولك لب بالا متصل به چشم) ،‌ پولكهاي پشتي در قسمت قدامي صاف و در قسمت خلفي تيغه دار و در 23 رديف ف پولكهاي سطح زيرين دم در قسمت قدامي در يك رديف و در قسمت خلفي آن در دو رديف ، پولكهاي سطح شكمي 180 تا 197 و سطح زيرين دم 41 تا 45 عدد ، پولك مخرجي منقسم . رنگ بدن در سطح پشتي قهوه اي تيره و سياه رنگ يكنواخت ، سطح شكمي قهوه اي تيره متمايل به سياه .
حداكثر طول 117 سانتيمتر ، دم 17 سانتيمتر .
تغذيه از مارمولكها ، پرندگان كوچك ،‌موشها .
طرز زندگي نامعلوم .
زيستگاه : مناطق صخره اي ، تپه ماهورهاي شني ، لاي سنگها و بوته‌ها .
انتشار جغرافيايي : مصر ، فلسطين ، اسراييل ، لبنان ، سوريه ،‌عراق ، ايران ،‌كويت ، اردن ، عربستان .
پراكندگي : استانهاي خوزستان ، فارس ، كرمانشاهان ، بوشهر .

هدهد/شانه به سر/مرغ سلیمان

هدهد (شانه به سر)



نام علمی : Upupa Epops نام انگلیسی:  Hoopoe     نام فارسی: هدهد (شانه به سر)

مشخصات ظاهری: این پرنده، 28 سانتیمتر طول دارد سر، گردن و سینه به رنگ صورتی نخودی با نوارهای سیاه و سفید درخشان در بال ها و دم؛ کاکل بلند با انتهای سیاه، که اغلب پایین افتاده است (هنگام فرود آمدن آن را بالا نگه می دارد) و منقار نازک و بلند که اندکی خمیده به پایین است، دیده می شود. دمگاه سفید ودم هنگام گسترده بودن، اندکی گرد است. بال زدن هایش سر و صدای اندکی دارد و بال هایش پهن است. بیشتر روی زمین هابه سر برده و به دشواری دیده می شود. به همین سبب بندرت واغلب هنگام پرواز دیده می شود.

 صدای پرنده ی نر، شبیه « پو – پو- پو- » شنیده می شود. و گاهی نیز مانند جی جاق شبیه «ته رر، به گوش می رسد.

زیستگاه: این پرنده در زمین های بایر و پردرخت ، باغ های میوه به سر برده و زمستان را درفضاهای بازتر و بوته زار می گذراند و درسوراخ درختان کهن و گاهی در خرابه ها آشیانه می سازد.در ایران ، تابستان هافراوان  ودرتمام نقاط کشور می توان این گونه رامشاهدکرد.امابرخی ازآن هابومی کشورندوتمام سال درنوارساحلی جنوب می مانند.

حفاظت: مردم ایران ، هدهد را مرغ سلیمان می دانند و چنین به نظر می رسد که خطری آن را تهدید نمی کند.

 

دم چتری شهرستان نیکشهر

مشخصات:

اندازه ۱۵سانتی متر-نروماده همشکل-بدن باریک وپاهای دراز دارد.بعضی ازحرکاتش به توکاها شبیه است.بادم چتری درازوبلوطی رنگ که درانتها بطورمشخص سیاه وسفید است به آسانی شناخته می شود.سطح پشتی فهوه ای مایل به خاکستری-ابروی کمرنگ وواضح وسطح شکمی خاکی رنگ دارد.ازنظررفتارخیلی گستاخ ترازسسک هااست وبدون ترس روی بوته ها وزمین می نشیند ودراین حالت بالها راقدری پایین می گیرد ومرتبا"دم چتری خود رادرجهت عمودی تکان می دهد.

زیستگاه:

باغ ها-نخلستانهاوروی نخل های کوتاه ودرخت گزلانه می سازد.

پراکندگی:

دم چتری ازجمله پرندگانی است که درتابستانهاازپراکندگی نسبتا"زیادی برخورداراست.

خفاش میوه خوار

خفاش میوه‌ خوار



نام علمی : Rousettus aegyptiacus نام انگلیسی:  Egyptian Rousette    نام فارسی: خفاش میوه‌ خوار

مشخصات: این خفاش بزرگ‌ترین خفاش ایران است. پوزه دراز، سر شبیه سگ، گوش‌ها بلند، بیضی شکل و فاقد گوشک، چشم‌ها درشت، دم کوتاه، پرده دمی بسیار کم رشد و به صورت یک حاشیه باریک است. موها متراکم،‌بلند و به طول سه سانتی‌متر، رنگ موها در پشت قهوه‌ای کم‌رنگ و زیر بدن روشن‌تر است.
اندازه‌ها: طول سر و تنه 100 تا 150 میلی‌متر، دم 10 الی 18 میلی‌متر، ساعد 82 تا 99 میلی‌متر، وزن 80 تا 180 گرم.
زیستگاه: غارها، شکاف سنگ‌ها و شاخه درختان به خصوص درختان خرما و کُنار واقع در زیستگاه بلوچی و برخی دیگر از مناطق گرمسیری جنوب کشور.
پراکندگی: در ایران، مناطق ساحلی بلوچستان تا بوشهر، جهرم و جزیره قشم. در حال حاضر آخرین گزارش‌های مشاهده مربوط به غار چزن واقع در شهرستان چابهار، باغ کله‌قوچی و غار سیسان در جهرم، ‌باغ رمکان، باغ مسجد،‌ باغ کابلی و غار تورکان در جزیره قشم است .ضمنا"درشهرستان نیکشهرتعداددوغارشناسایی شده است که درحدود ۳۰۰تا۴۰۰خفاش مشاهده شده است.بهار۹۱
پراکنش جهانی: شمال آفریقا، غرب آسیا تا ترکیه، شبه جزیره عربستان، پاکستان.
عادات: در اوایل غروب و گاهی در روشنایی روز شروع به پرواز می‌کنند. پروازشان مستقیم و شبیه پرواز کلاغ است. این خفاش‌ها به صورت منظم در یک منطقه مشاهده نمی‌شوند. به مجری که میوه‌ها تمام می‌شود محل را ترک می‌کنند. گاهی اوقات فاصله محل استراحت تا محل تغذیه به 15 کیلومتر می‌رسد. بال‌های بلند و باریک، آنها را قادر ساخته تا فواصل طولانی را طی نمایند.
غذا: از میوه‌هایی مانند کنار، خرما، انبه، موز، شهد و گرده گل‌ها تغذیه می‌کنند. معمولاً غذا را با استفاده از حس بویایی تشخیص می‌دهند. غالباً بخش‌های رسیده میوه را در دهان له کرده، شیره و قسمت‌های نرم آن را می‌خورند و تفاله و هسته آن را تُف می‌کنند. مدفوع این خفاش‌ها اکثر اوقات قرمز رنگ است. آنها در جستجوی غذا گاهی از شاخه درختان بالا می‌روند.
تولید مثل: در تمام فصول قادر به تولیدمثل هستند. ولی غالبتاً زمستان جفت‌گیری می‌کنند. مدت آبستنی 15 تا 16 هفته است و یک بچه می‌زایند. مادر چندین روز نوزاد را با خود حمل می‌کند ولی مدتی بعد آنها را در محل استراحت نگه می‌دارد. طول عمر این خفاش‌ها حدود 23 سال است.

خفاش دم موشی

خفاش دم‌ موشی کوچک



نام علمی : Rhinopoma hardwickii نام انگلیسی: Lesser Mouse-tailed Bat     نام فارسی: خفاش دم‌ موشی کوچک

مشخصات: جثة متوسط و گوش‌های نسبتاً بزرگ و پهنی دارد. گوشک بزرگ، دم دراز و باریک، پرده دمی کوتاه است و فقط قسمت کمی از قاعده دوم را می‌پوشاند. رنگ موها در قسمت پشتی کرم متمایل به خاکستری و زیر بدن کرم روشن است.

اندازه‌ها: طول سر و تنه 43 تا 75 میلی‌متر، دم 55 تا 70 میلی‌متر، ساعد 45 تا 63 میلی‌متر.

زیستگاه: مناطق گرم، خشک و بدون درخت، اغلب در شکاف سنگ‌ها و قسمت روشن جلوی غار مشاهده می‌شود.

پراکندگی: در ایران از جنوب اهواز تا دریاچه پریشان واقع در کازرون پراکندگی دارد. مناطق کوهستانی شهرستان نیک‌شهر در بلوچستان یکی از نقاطی است که می‌توان این خفاش‌ها را مشاهده نمود.

پراکنش جهانی: شرق و شمال آفریقا، جنوب آسیا.

عادات: در اواخر غروب پرواز می‌کنند و به تندی بال می‌زنند. به صورت انفرادی یا دسته‌جمعی زندگی می‌کنند. در محل زندگی فضولات انباشته شده زیادی به چشم می‌خورد که نشانه زندگی چندین نسل است.

غذا: از حشرات کوچک تغذیه می‌کنند.

تولید مثل: در اواخر زمستان جفت‌گیری می‌کند. رشد جنین بلافاصله شروع می‌شود. مدت آبستنی 95 تا 100 روز است، یک بچه می‌زاید. دوران شیرخوارگی حدود دو ماه است. ماده‌ها در نه ماهگی و نرها در 17 ماهگی بالغ می‌شوند.

هر آنچه خداوند در زمین خلق کرده تکه‌ ای کوچک از آن را به سیستان و بلوچستان ارزانی داشته است .

وجود دشت ، کویر ، جنگل و بیابان ، بیشه‌ های سرسبز ، دریای بیکران ، قله تفتان و کوههای مینیاتوری و مریخی ، ریگزارها و تپه‌های شن روان ، دریاچه آب شیرین ، رودخانه ‌های متعدد ، نخلستانها و باغهای مرکبات و میوه‌ های سردسیری و گرمسیری منحصر بفرد همچون موز ، انبه ، گواوا ، پاپایا، زیتون محلی، ماهی‌ های سردآبی و گرمابی همه و همه گوشه‌ ای از نعمتهای خدادادی به سیستان و بلوچستان است.
بزرگترین نعمت و مزیت این استان پهناور داشتن مردمانی مهربان و خونگرم است که با وجود سکونت در طبیعت خشن کویری، مهربانی از چهره و زبان آنان موج می‌ زند.
هر فصل این استان دارای چهار فصل است بگونه‌ ای که در تابستان گرم و سوزان ، قله تفتان با برف سفید و گوگردهای زرد چون عروسی زیبا طبیعت گردان را بخود جذب می ‌کند و در زمستان سرد ، ساحل زیبای چابهار و نخلستانهای سرسبز ایرانشهر با هوای بهاری و معتدل میزبان ایرانگردان و جهانگردانی است که در فصل زمستان هوس شنا کردن در آب دریای عمان و قایق سواری و موج سواری دارند .
سیستان و بلوچستان با گستره 187 هزار و 500 کیلومتر مربع در جنوب شرق ایران اسلامی 11 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.
طبیعت سیستان و بلوچستان با وجود آبهای شور دریای عمان در جنوب آن و اکوسیستم زیبای کویر لوت در غرب و دریاچه آب شیرین و تالاب بین‌ المللی هامون در شمال موجب شده تا از تنوع اکوسیستمی و اقلیمی بالایی برخوردار شود .